Ντροπή για το σώμα: Με αφορμή τον άδικο θάνατο της 14χρονής
Το παρακάτω κείμενο έρχεται με αφορμή τα πρόσφατα γεγονότα και τον άδικο θάνατο της 14χρονής κοπέλας στην Θεσσαλονίκη, όπου δεχόταν εκφοβισμό και χλευασμό στο σχολικό της περιβάλλον για τα κιλά της:
Το να νιώθουμε ντροπή για το πώς φαινόμαστε έχει γίνει φυσιολογικό στις δυτικές κοινωνίες. Σχεδόν κανένας από εμάς δεν πιστεύει ότι είναι όπως ακριβώς θα ήθελε να είναι. Ίσως ακόμα και πιστεύουμε ότι συμβαίνει κάτι περίεργο όταν κάποιος είναι απόλυτα ευχαριστημένος με το πώς φαίνονται.
Για μερικούς, αυτό το άγχος αυτό για την εμφάνιση είναι χαμηλού επιπέδου και περιοδικό - μια κακή μέρα ή μια φευγαλέα σκέψη πως θέλουμε να χάσουμε μερικά κιλά όταν κοιτάξουμε τον εαυτό μας στον καθρέφτη. Για άλλους είναι συντριπτικό και σχεδόν συνεχόμενο, μια βαθιά ντροπή που τους εμποδίζει να ζουν μια φυσιολογική καθημερινότητα.
Εγώ ο ίδιος στο πλαίσιο της θεραπείας, έχω συναντήσει θεραπευμένους (κυρίως νεαρά κορίτσια κάτω των 25 ετών, αλλά και αγόρια), που ανεξάρτητα ταυτότητας φύλλου, εθνικότητας, κοινωνικού στάτους, αντικειμενικής ή υποκειμενικής δυσκολίας με την εμφάνιση τους κλπ, αντιμετωπίζουν καθημερινά την κοινωνία γύρω τους ως μια κριτική επιτροπή που θα τους κρατήσει ή όχι στο reality show που λέγεται «ζωή». Έπαθλα του η ψευδαισθήσεις μια ευτυχισμένης και πλήρους καθημερινότητας.
Εντυπωσιακή δε είναι η τεράστια δυσκολία και η αντίσταση στον να διανοηθούν καν «πως είναι δυνατών να μην σε νοιάζει η γνώμη των άλλων;», το αντιμετωπίζουν ως κάτι απλά αφύσικο. Ο καθρέφτης γίνεται συνεχής συνοδοιπόρος , είτε αυτός είναι τα μάτια των άλλων, είτε τα likes στα social media, είτε ο φυσικός καθρέφτης που θα τους πει «δεν είσαι σαν τους άλλους, δεν έχεις θέση στην κοινωνία τους» .
Η δημιουργία σε έναν άνθρωπο ντροπής για το σώμα του, μπορεί να θεωρηθεί μορφή εκφοβισμού (Agarwal & Banerjee, 2018). Περιλαμβάνει εξευτελισμό κάποιου κάνοντας ακατάλληλα ή υποτιμητικά σχόλια σχετικά με το μέγεθος ή το σχήμα του σώματός τους. Αυτές οι κριτικές μπορούν να γίνουν στον εαυτό μας από εμάς ή από άλλους σε εμάς, με ή χωρίς τη γνώση μας.
Αυτός ο χλευασμός των άλλων μπορεί να πραγματοποιηθεί αυτοπροσώπως ή μέσω του διαδικτύου και των κοινωνικών μέσων. Οι κοινωνικές πλατφόρμες, διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο, δίνοντας έμφαση στην εμφάνιση και δημιουργώντας στο άτομο ντροπή για το σώμα του, καθώς και παρέχουν ένα βολικού μέσω στους θύτες του εκφοβισμού για σχόλια γύρω από την εμφάνιση. Είναι εύκολο να γίνουν κακόβουλα σχόλια για άλλους στο διαδίκτυο, λόγω της βελτιωμένης πρόσβασης και της ανωνυμίας. Αυτή η μορφή εκφοβισμού στον κυβερνοχώρο συνέβαλε στις πρακτικές δημιουργίας ντροπής για το σώμα τα τελευταία χρόνια, ειδικά στις μικρές ηλικίες.
Παρόλο που η δημιουργία ντροπής για το σώμα, συνήθως συνδέεται με τη ντροπή για το πάχος, άνθρωποι όλων των μεγεθών και σχημάτων μπορούν να φέρουν το βάρος αυτής της σκληρότητας. Όντας πολύ λεπτός, κάποιος μπορεί να υποστεί ενοχλητικά σχόλια, όπως "Δεν τρώτε;" ή "Τρώτε σαν πουλί." Ακόμα και με αστείο τρόπο, οι παρατηρήσεις σχετικά με το τι ή πόσο φαγητό τρώνε οι άνθρωποι αποτελούν αφορμή ντροπής.
Το 94% των εφηβικών κοριτσιών έχουν ντροπιασθεί για το σώμα του. (University of Birmingham)
Το 57% αυτών που έχουν εκφοβιστεί πιστεύουν ότι εκφοβίστηκαν λόγω της «στάσης τους απέναντι στην εμφάνισή τους». (University of Birmingham)
Τα άτομα αυτά είναι γύρω μας, οι φίλοι μας, οι συγγενείς μας, οι φίλοι των παιδιών μας - το κορίτσι ή το αγόρι που έχει γίνει η ψυχή της παρέας κάνοντας χλευαστικά αστεία γύρω από τα κιλά του για να προλάβει του άλλους – Το κορίτσι ή το αγόρι που χάθηκε και έχουμε καιρό να μάθουμε νέα του γιατί κρύβεται από τον κόσμο νιώθοντας υποδεέστερο από τους άλλους – Το κορίτσι ή το αγόρι που έφυγε από την ζωή στα 14 του, προσπαθώντας να ταιριάξει στα στερεότυπα ενός κόσμου που πίστευε πως δεν το χωρούσε, όχι με αυτά τα κιλά τουλάχιστον.
Τα κιλά και η ντροπή γύρω από το σώμα που μπορεί να σου δημιουργήσουν είναι μία από τις χιλιάδες που θα προσπαθήσει η κοινωνία και τα στερεότυπα της να σου φορέσουν, για να σε αντέξει.
Τι να αντέξει; Το ότι μπορείς να ζήσεις και χωρίς την γνώμη της! Μπορεί, με καλή η κακή πρόθεση οι γονείς σου να μην σου έμαθαν πως μπορείς να μην έχεις ανάγκη την κοινωνία, πράγμα που δεν έχει καμία σημασία.
Σημασία έχει πως μπορείς και μόνο με την γνώμη σου, αρκεί να την εκτιμάς, αρκεί να σε εκτιμάς.
Αυτό μετράει – Εσύ μετράς!
*ΥΓ προς γονείς: Μάθετε στα παιδιά αλλά και στον εαυτό σας, να είναι ότι είναι και όπως είναι χωρίς δεύτερες σκέψεις, χωρίς το «τι θα πει ο κόσμος». Αν ζεις χαρούμενος τα δικαιώματα σου ως άνθρωπος που ήρθε για να ζήσει την ζωή του όσο καλύτερα μπορεί ΓΙΑ ΤΟΝ ΙΔΙΟ, ο κόσμος δεν θα μπορέσει να πει τίποτα. Πάνω στην ανασφάλεια τοποθετεί ο κόσμος τον εκφοβισμό του.